Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng trò chơi Học vần cho học sinh Lớp 1

m lĩnh và làm chủ một công cụ mới sử dụng
trong học tập và giao tiếp, phân môn Học vần có vị trí đặc biệt quan trọng.
Nếu như ở mẫu giáo, chơi là hoạt động chủ đạo thì ở tiểu học, hoạt động học
lại là hoạt động chủ đạo. Đây chính là biến đổi thứ hai trong đời sống của trẻ. Việc
chuyển từ hoạt động chơi sang hoạt động học là một rào cản rất lớn đối với học
sinh (HS) lớp 1. Các em thường khó tập trung trong một thời gian dài, học theo
cảm hứng. Vì vậy, kết quả học tập của các em chưa cao. Với phân môn Học vần,
trẻ có thể nhanh chóng nhớ được mặt chữ nhưng cũng rất nhanh quên. Người giáo
viên (GV) phải có biện pháp giúp trẻ có hứng thú học tập, học với niềm thích thú,
say mê với tất cả các môn học nói chung và phân môn Học vần nói riêng. Để làm
được điều đó, người GV phải kết hợp sử dụng nhiều phương pháp dạy học (PPDH)
với nhiều hình thức khác nhau để lôi cuốn, hấp dẫn trẻ vào bài học. Trò chơi là một
giải pháp có tính hiệu quả cao.
Xây d?ng trò ch?i H?c v?n cho h?c sinh l?p 1
Sáng ki?n kinh nghi?m 2
Trên thực tế, hiện nay, GV thường chú trọng tới việc dạy kiến thức, kĩ năng
cho HS chứ ít quan tâm đến việc HS có thích học hay không. Đó là một trong
những nguyên nhân dẫn đến các tiết học Học vần rất nhàm chán, đơn điệu, hiệu quả
không cao. Ở một vài trường tiểu học, khối lớp 1 được trang bị bảng thông minh sử
dụng trong dạy học phân môn Học vần và Toán. Với những tính năng vượt trội,
bảng thông minh đã cho phép HS được trực tiếp thao tác trên bảng, tạo sự thích thú
cho HS. Tuy nhiên, số lượng trường, số lượng bảng được trang bị không phải nhiều.
Vì vậy, nhiều GV đã nghĩ tới việc xây dựng hệ thống trò chơi và đưa vào các tiết
Học vần để gây hứng thú cho HS. Tuy nhiên, các trò chơi này vẫn còn thiếu tính
hấp dẫn, hiệu quả mang lại chưa cao.
Từ những lí do trên, chúng tôi quyết định chọn nghiên cứu đề tài “Xây dựng
trò chơi Học vần cho học sinh lớp 1”.
II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu này nhằm giúp H...lớp 1.
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu văn bản, tài liệu
- Phương pháp tổng hợp – phân tích dữ liệu
VII. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
Trò chơi là một vấn đề không còn quá xa lạ trong dạy học nói chung và dạy
học tiểu học nói riêng. Các vấn đề lí luận về trò chơi đã được nhiều nhà sư phạm
trên thế giới cũng như ở nước ta quan tâm, nghiên cứu. Với sự đa dạng của hình
thức tổ chức cũng như những ý nghĩa, tác dụng to lớn mà trò chơi đem lại, trò chơi
được nghiên cứu theo nhiều khuynh hướng khác nhau:
 Khuynh hướng thứ nhất: Các nhà sư phạm nghiên cứu trò chơi và sử dụng nó
với mục đích giáo dục – phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ. Tiêu biểu cho
khuynh hướng này là N.K. Crupxkaia, I.A. Komenxki, Đ. Lokk, J.J. Rutxo, Saclơ
Phuriê, Robert Owen, A.X. Macarenco, E.I. Chikhieva, 
Các nhà sư phạm này cho rằng trò chơi có vai trò quan trọng trong quá trình
hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. “Trò chơi học tập đẩy mạnh sự phát
triển chung của trẻ, nó giúp trẻ xích lại gần nhau, phát huy tính độc lập của chúng.
Nếu cô giáo biết cách tổ chức, hướng dẫn loại trò chơi này một cách khéo léo và
sinh động thì trẻ sẽ rất thích thú và tràn ngập niềm vui” (Theo E.I. Chikkieva).
 Khuynh hướng thứ hai: Với các đại diện tiêu biểu là I.B. Bazedora, Ph.
Phroebel, X.G. Zalxmana, , họ nghiên cứu và sử dụng trò chơi học tập trong
Xây d?ng trò ch?i H?c v?n cho h?c sinh l?p 1
Sáng ki?n kinh nghi?m 4
phạm vi dạy học. Ở đây, trò chơi được xem như là một hình thức dạy học sinh động
có tác dụng lớn trong việc kích thích hứng thú cũng như xây dựng động cơ học tập
cho HS tiểu học nói chung và HS lớp 1 nói riêng.
Nhà sư phạm nổi tiếng A.I Xôrôkina đã đưa ra một luận điểm vô cùng quan
trọng về đặc thù của dạy học kết hợp với trò chơi: “Trò chơi học tập là một quá
trình phức tạp, nó là hình thức dạy học và đồng thời nó vẫn là trò chơi  Khi các
mối quan hệ chơi bị xóa bỏ, ngay lập tức trò chơi biến mất và khi ấy, trò chơi biến
thành tiết học, đôi ...động, duy trì được hứng thú của HS, qua trò chơi, các em được tham gia học
tập một cách chủ động và tích cực. Các tài liệu tham khảo khác như “Trò chơi học
âm – vần tiếng Việt”, “Dạy và học môn Tiếng Việt ở tiểu học theo chương trình
mới” cũng đã nghiên cứu một số vấn đề lí luận về trò chơi học tập ở tiểu học. Một
số tài liệu đã xây dựng được hệ thống trò chơi Học vần – “Vui học Tiếng Việt”,
“Trò chơi học âm – vần Tiếng Việt”, “Trò chơi thực hành Tiếng Việt”.
Xây d?ng trò ch?i H?c v?n cho h?c sinh l?p 1
Sáng ki?n kinh nghi?m 5
Tuy đã có được sự quan tâm, đầu tư nghiên cứu của các nhà tâm lí học, các
nhà biên soạn sách nhưng PP trò chơi mới chỉ dừng lại ở lí thuyết. Hệ thống trò
chơi được xây dựng vần còn nhiều hạn chế. Nội dung, hình thức trò chơi chưa
phong phú, phần hướng dẫn chơi còn sơ sài. Điều đó dẫn đến kết quả mong muốn
đạt được thông qua trò chơi không cao. Vì vậy, việc thiết kế hệ thống trò chơi Học
vần lớp 1 có ý nghĩa quan trọng cả về mặt lí luận lẫn thực tiễn.
Xây d?ng trò ch?i H?c v?n cho h?c sinh l?p 1
Sáng ki?n kinh nghi?m 6
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC XÂY DỰNG
TRÒ CHƠI HỌC VẦN CHO HỌC SINH LỚP 1
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ DẠY HỌC PHÂNMÔN HỌC VẦN LỚP 1
1. Mục tiêu của việc dạy học phân môn Học vần
Mục tiêu cao nhất của việc dạy học Tiếng Việt là rèn cho học sinh (HS) bốn
kĩ năng sử dụng tiếng Việt: nghe, nói, đọc, viết thông qua bảy phân môn: Học vần,
Tập viết, Chính tả, Tập đọc, Luyện từ và câu, Tập làm văn, Kể chuyện. Trong đó,
Học vần là phân môn khởi đầu giúp HS chiếm lĩnh và làm chủ một công cụ mới để
sử dụng trong học tập và giao tiếp. Đó chính là chữ viết – phương tiện có ưu thế
nhất trong giao tiếp của loài người. Vì vậy, có thể nói, Học vần là phân môn có vị
trí đặc biệt quan trọng trong môn Tiếng Việt ở tiểu học.
Mục tiêu dạy học Học vần cũng như các phân môn khác là rèn luyện bốn kĩ
năng cho HS là nghe, nói, đọc, viết. Tuy nhiên, kĩ năng nghe và nói đã khá quen
thuộc với HS, kĩ năng đọc và viết còn