Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 27 - Năm học 2018-2019

n: Một số văn bản về tình mẫu tử ( Con cò, Khúc hát ru... )
2. Hs:
Học bài cũ, chuẩn bị bài mới
III. Tiến trình bài học 
1. Ổn định tổ chức ( 1phút )
2.Bài mới: 
Hoạt động 1: Khởi động ( 5’)
Mục tiêu:đưa học sinh vào tình huống có vấn đề tạo hứng thú, từ đó dẫn dắt vào bài mới.
 B1: GV cung cấp video bài hát “ Nhật kí của mẹ”
? Nêu cảm nhận của em về tình mẹ ?
B2: HS trả lời câu hỏi:
B3: HS khác nhận xét, bổ sung
B4 : GV dẫn dắt vào bài:
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức( 35’)
Mục tiêu:Hs thấy được ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử qua lời thủ thỉ chân tình của em bé với mẹ.
Hoạt động của Gv và Hs
Nội dung
Hoạt động: Hướng dẫn tìm hiểu vài nét về tác giả - tác phẩm.
Hs hoạt động cặp đôi.
? Nêu những nét chính về Ta-Go.
GV bổ xung:
- Ông đã đến Việt Nam. (1916).
- Để lại gia tài văn hoá đồ sộ phong phú đủ cả văn thơ, nhạc, hoạ, kịch.
- Nhà thơ đầu tiên của Châu Á nhận giải thưởng Nô- ben văn học với tập thơ "Dâng"(1913).
- Thơ Ta-Ga thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất chữ tình thắm thiết, triết lí thâm trầm.
Hướng dẫn học sinh đọc.
- GV hướng dẫn đọc- đọc mẫu.Gọi HS đọc- GV nhận xét.
- Gv cùng HS giải thích từ khó phần chú thích.
HS hoạt động nhóm:
GV phát bài tập, H làm bài tập theo nhóm.
1. Chỉ ra xuất xứ của bài thơ?

2. Xác định thể thơ?

3. Xác định nhân vật trữ tình?

4. Xác định bố cục bài thơ?


? Các phần đó có gì giống và khác nhau.
(Về số dòng thơ, cách xây dựng hình ảnh, cách tổ chức khổ thơ). Tác dụng trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ.
- Hai phần giống nhau về số dòng thơ, có sự lặp lại một số từ ngữ, cấu trúc, cách xây dựng hình ảnh nhưng không hoàn toàn trùng lặp. 
- Lời tâm tình của bé đặt trong hai tình huống thử thách khác nhau.
- Mỗi phần lời của em bé đều gồm:
 + Lời rủ rê của những người trên mây, trên sóng.
 + Lời từ chối của bé.
 + Trò chơi của bé.
Hoạt động Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
GV phát phiếu bài tập cho các nhóm.
Các nhóm thảo luận, đại diện báo ...i từ của em bé đầy tiếc nuối nhưng cũng thật dứt khoát, kiên định mà cũng thật ngây thơ dễ thương. Tình yêu thương mẹ đã chiến thắng tất cả sự quyến rũ " tinh thần nhân văn sâu sắc của bài thơ: sự vượt lên ham muốn ấy.
H: Qua lời từ chối, em hiểu em bé là một đứa trẻ như thế nào?
" 1 người con ngoan. Mặc dù tuổi nhỏ thường ham chơi,nhưng tình yêu thương với mẹ đã chiến thắng.
GV: Mây và Sóng cũng chính là những cảnh đẹp của thiên nhiên đất trời, của tạo hóa. Song yêu thiên nhiên còn phải gắn kết với tình mẹ.
Liên hệ:Trong cuộc sống hiện nay, con người ta nhiều quyến rũ, cám dỗ của cuộc đời, đặc biệt trong các em HS hiện nay trò chơi điện tử cám dỗ các em làm chúng ta ham chơi bỏ học khiến cha mẹ phiền lòng. Vậy mỗi người chúng ta phải biết làm thế nào để vượt qua những ham muốn ấy để sống có ý nghĩa.
HS thảo luận nhóm (làm bài tập vào phiếu HT)
1. Em bé đã sáng tạo ra trò chơi như thế nào?

2. Trò chơi của em bé có gì giống và khác so với cuộc vui chơi của những người “trên mây”, “trong sóng”?

3. Ý nghĩa của trò chơi ấy?


->Em bé đã nghĩ ra hình thức tuyệt diệu để hòa hợp tình yêu thiên nhiên và tình mẫu tử bằng trò chơi thật ngộ nghĩnhnhưng rất thơ mộng. Mẹ là trăng bạc trong ngôi nhà thân yêu, con hóa mây ôm lấy vầng trăng như cánh tay trẻ thơ ôm má người mẹ. Mẹ sẽ là bến bờ, em là những con sóng vỗ bờ, bờ biển bao dung rộng mở luôn sẵn sàng tiếp đón em.
- Như vậy, trò chơi của em có mây, có trăng, có trời cao, có sóng biển, em được ôm ấp, được bên mẹ... Có mẹ là có tất cả, mẹ và con mãi mãi bên nhau. Một kết thúc viên mãn.
- ý nghĩa: khẳng định tình mẹ con thật thiêng liêng bất tử, vĩnh hằng như thiên nhiên và vũ trụ.
GV bình:
Sự vẫy gọi từ chốn cao - xa đầy sức hút bởi nó động chạm đến niềm mơ ước lớn lao của con người: tự do và nguồn vui. Song lực hút của mẹ đã chiến thắng. Sợi dây liên kết yêu thương Mẹ-con đã mở ra thiên đường giữa cuộc đời trần thế. Hành động từ chối của em bé đồng nghĩa với sự khẳng định cuộc sống trần gian là nguồn vui-hạnh...hấy được một cảm giác hạnh phúc, vui sướng của em bé khi được sống trong tình yêu của mẹ.
(Liên hệ bài: Nhà văn Nguyên Hồng, trong đoạn trích “Trong lòng mẹ” đã từng diễn tả thật xúc động cái cảm giác hạnh phúc đến ngất ngây của bé Hồng khi được ở “trong lòng mẹ”: “ Phải bé lại người mẹ có một êm dịu vô cùng”)
- Song câu thơ tạo ra hình ảnh tượng trưng mang màu sắc triết lí. So sánh tình mẹ con gắn với quan hệ mây-trăng, biển-bờ, tác giả đã nâng tình cảm ấy lên kích cỡ vũ trụ.
? Chỉ ra cái hay trong hai câu thơ cuối.
- Sử dụng động từ, điệp ngữ, hàm ý
“Và không ai  chốn nao” nghĩa là “mẹ con ta” có khắp nơi, không ai có thể tách rời, phân biệt và chia cách được. Câu thơ khẳng định tình mẫu tử ở khắp nơi, thiêng liêng, bất diệt.
GV Tích hợp với đoạn trích "Trong lòng mẹ". Nguyên Hồng diễn tả cảm giác hạnh phúc ngây ngất của bé Hồng khi được sà vào lòng mẹ" phải bé lại...vô cùng".
Bình: Thơ Ta-Go thường đậm ý nghĩa triết lí: Hạnh phúc không phải là điều gì xa xôi, bí ẩn do ai ban cho mà ngay ở trên trần thế, do chính con người khơi nguồn sáng tạo.
? Nêu những nét đặc sắc về NT của bài thơ.
- Với Ta-go các hình ảnh thiên nhiên được nhân hóa, khi ở trong mái nhà có mẹ và con thì nó là thực. Cái thực và cái ảo trong bài thơ từ các hình ảnh thiên nhiên đã làm cho bài thơ lung linh, huyền ảo mang dáng dấp cổ tích, huyền thoại.
 Đặc biệt khi nó được dùng kết nhau: Mây-trăng, sóng-bờ như các cặp sóng đôi và nhân hóa hình ảnh mẹ con trong sự ôm ấp và thương yêu nhau. Bài thơ là sự kết hợp hài hòa giữa ngòi bút hiện thực và chất lãng mạn huyền ảo, giữa chất trữ tình và chất triết lý tạo nên trường liên tưởng lớn nơi người đọc.
 - Hình ảnh giàu ý nghĩa tượng trưng: trí tưởng tượng bay bổng, phóng khoáng, đối thoại lồng vào lời kể.
H: Qua nghệ thuật đó nhà thơ muốn gửi đến bạn đọc nội dung gì?
" Ca gợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt
H: Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ còn gợi cho ta suy ngẫm thêm điều gì?
" ý nghĩa triết lí:
 - Tình mẫu tử là một tr