Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 24 - Năm học 2018-2019 - Vũ Thị Ngọc Mai

Mạng Internet khai thác tư liệu, hình ảnh
I. Chuẩn bị của giáo viên
* Giáo viên: Đọc tài liệu, nghiên cứu soạn bài, giáo cụ 
- Chân dung Thanh Hải, máy chiếu
- Sưu tầm 1 số tranh ảnh về mùa xuân trên đất nước, mùa xuân trên sông Hương
* Học sinh: Học bài cũ- Đọc soạn bài.
III. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định tổ chức
2. Bài mới
Hoạt động khởi động (5 phút )
* Mục tiêu: HS củng cố khắc sâu hiểu biết của mình về bài: “Mùa xuân nho nhỏ”. Tạo tâm thế học bài mới
HĐ cá nhân: 
B1: GV giao nhiệm vụ:
? Đọc thuộc lòng bài thơ: “Mùa xuân nho nhỏ”.
? Hãy giải thích vì sao sáu câu đầu bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” là một bức tranh tươi đẹp, tràn đầy sự sống? 
B2.3: HS thực hiện nhiệm vụ bằng cách trình bày kết quả 
B4: GV chốt ý dẫn dắt vào bài.
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức. (35 phút )
Hoạt động của Gv và Hs
Nội dung
* Môc tiªu : Gióp HS
 C¶m nhËn ®­îc nh÷ng xóc c¶m cña t¸c gi¶ tr­íc mïa xu©n cña thiªn nhiªn ®Êt n­íc vµ kh¸t väng ®Ñp ®Ï muèn lµm Mét mïa xu©n nho nhá d©ng hiÕn cho cuéc ®êi. Tõ ®ã më ra nh÷ng suy nghÜ vÒ ý nghÜa, gi¸ trÞ cña cuéc sèng, cña mçi c¸ nh©n lµ sèng cã Ých, cã cèng hiÕn cho cuéc ®êi chung.
HĐ cá nhân. HĐ nhóm
3. Ước nguyện của nhà thơ.
-Hình thức: Học sinh làm việc theo cá nhân, hoạt động nhóm
- Kĩ thuật dạy học: đặt câu hỏi
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ cho học sinh theo nhóm
Câu 1: Tác giả sử dụng nghệ thuật gì ở khổ thơ “Ta làm..xao xuyến”? tác dụng gì? ? Em hiểu như thế nào về hình ảnh con chim hót, cành hoa, nốt trầm xao xuyến?
Câu 2: Vì sao đang từ cách xưng hô "tôi" tác giả chuyển sang xưng "ta" giữa 2 cách xưng hô này có gì khác nhau.
Câu 3: Nêu ý nghĩa nhan đề bài thơ “ mùa xuân nho nhỏ” 
Bước 2: Hs nhận phiếu học tập, thực hiện nhiệm vụ (các nhóm tự phân công các thành viên thực hiện nhiệm vụ theo năng lực)
Bước 3: Báo cáo kết quả: Gv cho các nhóm lần lượt trình bày, các nhóm khác bổ sung, nhận xét.
Gợi ý
Câu 1:
- Điệp từ, ẩn dụ
- Con chim hót: mang đến cho đời tiếng hót mê say
- Đóa hoa: làm một bông hoa trong ...toả hương làm mát cho đời và đặc biệt là xin góp vào bản hoà ca, bản đồngca của cả đất nước đang hăng hái xây dựng và sẵn sàng chiến đấu một nốt trầm thôi (nốt nhạc với cao độ trung, cao). Hình ảnh một nốt trầm xao xuyến là một sáng tạo hay thể hiện sự hoà nhập và lắng sâu dù rất khiêm tốn.
- Liên hệ mở rộng thơ Tố Hữu: 
Nếu là con chim, chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình?
4. Lời ca quê hương, đất nước.
-Hình thức: Học sinh làm việc theo cá nhân
- Kĩ thuật dạy học: đặt câu hỏi
Bước 1: Gv cho HS hoạt động cá nhân 
( đặt câu hỏi)
? Đọc khổ thơ cuối
? Khi đất nước vào xuân tác giả có tình cảm gì với quê hương mình
? Em hiểu “ Câu nam ai, nam bình, phách tiền” như thế nào
?Câu “ mùa cuân ta xin hát” gợi ra điều gì
? Qua khổ thơ cuối cho thấy tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước ra sao
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ ( Nghe câu hỏi)
Bước 3: Báo cáo kết quả ( Trả lời câu hỏi theo yêu cầu)
Bước 4: GV Nhận xét, kết luận, chốt ý
 Nhà thơ muốn hát vang lên khúc ca quên thuộc của xứ Huế để từ biệt cõi đời. Mặc dù rất yêu đời, yêu cuộc sống và khao khát được hiến dâng sức mình cho quê hương, đất nước nhưng nhà thơ đã không thực hiện được
III. Tổng kết
Bước 1: Gv chuyển giao nhiệm vụ học tập cho HS
? Em có nhận xét gì về nghệ thuật của bài thơ?
? Hãy nêu ý nghĩa nội dung tư tưởng của bài thơ ?
?Bài thơ gợi cho em suy nghĩ gì về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ.
Bước 3: HS báo cáo, nhận xét kết quả.
HS :- Cuộc sống của mỗi con người nằm trong cuộc sống chung của mọi người
- Muốn có cuộc sống đẹp, mỗi người phải 
biết cống hiến cho cuộc sống chung.
?Em thấy mình cần phải làm gì để góp phần vào việc xây dựng quê hương, đất nước?
-tự do phát biểu: 
-Có ý thức trách nhiệm với quê hương, tích cực học tập rèn luyện tiếp thu tri thức để đáp ứng công cuộc đổi mới của đất nứơc. 
Bước 4: GV chốt ý.
-Bài thơ viết theo thể 5 chữ, nhạc điệu...i
- xưng "tôi" là nghiêng về cá nhân riêng biệt, vừa xưng "ta" thì có thể vừa chỉ số ít (tác giả) vừa chỉ số nhiều (tất cả, mọi người chúng ta)
-> muốn cống hiến một phần công sức nhỏ bé của mình cho quê hương, đất nước
- Một mùa xuân nho nhỏ : ẩn dụ cho cuộc đời của Thanh Hải. Đó là tài sức nhỏ bé của nhà thơ được góp vào mùa xuân chung của cuộc đời, của dân tộc làm cho nó rực rỡ phong phú thêm
- Lặng lẽ dâng cho đời: âm thầm, không phô trương
 Dù là tuổi hai mươi
 Dù là khi tóc bạc : điệp từ
® Sự cống hiến vô tư không giới hạn, không kể chi tuổi tác. Còn sống là còn cống hiến
- Tác giả muốn đem mùa xuân nho nhỏ của đời mình góp thêm vào mùa xuân cách mạng lớn lao của đất nước của dân tộc
- Mỗi người nên mang đến cho đời, đóng góp vào cuộc sống chung phần tinh tuý, tốt đẹp của mình, dù là nhỏ bé. Mỗi người nên sống có ích cho đời
4. Lời ca quê hương, đất nước.
- Mùa xuân ta xin hát
câu Nam ai, Nam Bình
. đất Huế
->Ngợi ca vẻ đẹp của quê hương, khao khát bồi hồi của tác giả đối với quê hương xứ Huế,thể hiện tình yêu mến thiết tha với quê hương đất nước
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật .
- Đề tài mùa xuân thiên nhiên, đất nước.
- Ngôn ngữ thơ giầu hình ảnh. Sử dụng các biện pháp tu từ : nhân hoá, điệp từ
2.Nội dung.
- Bài thơ ngợi ca những con người khát vọng cống hiến cho đất nước, sống có ích, có cống hiến cho cuộc đời chung

Hoạt động 3: Luyện tập: 
Mục tiêu: Giúp HS hiểu sâu hơn và thuần thục hơn kiến thức, kĩ năng vừa học để giải quyết các bài tập 
? Vẽ sơ đồ tư duy cho văn bản “ mùa xuân nho nhỏ”
? Nhà thơ Thanh Hải đặt tên cho bài thơ của mình “ Mùa xuân nho nhỏ” nhan đề đó có gì đặc biệt và gợi cho em suy nghĩ gì
Hoạt động 4-5: Vận dụng, Mở rộng( Về nhà)
*Mục tiêu: Giúp HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết các câu hỏi, bài tập gắn với thực tiễn.
- HS Hát bài hát, nghe bài hát “ mùa xuân nho nhỏ” phổ nhạc của nhạc sĩ Trần Hoàn. Cảm nhận của em khi nghe bài hát?
- HS có thể lựa chọn một trong các hình thức sau: sưu t