Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy, học môn Toán ở Lớp 1

điểm, vừa phải đạt được những yêu cầu chung được đặt ra về mặt kiến thức.
Việc cải tiến phương pháp dạy - học càng đặc biệt cần thiết trong giai đoạn hiện
nay, khi mà bậc tiểu học vừa hoàn thành xong việc triển khai chương trình sách
giáo khoa mới và đang cần rất nhiều những đóng góp mang tính thực tiễn từ
phía giáo viên trực tiếp đứng lớp để nội dung và phương pháp dạy – học theo
chương trình mới được hoàn thiện ở mức cao nhất.
Là một người giáo viên, bản thân tôi cũng luôn mong muốn góp những kinh
nghiệm nhỏ bé của mình vào cái Đại dương mênh mông kiến thức về phương
pháp dạy – học của nền giáo dục nước nhà. Trong phạm vi nhỏ hẹp của đề tài
này, tôi muốn đưa ra để trao đổi với các đồng nghiệp một số kinh nghiệm về cải
tiến phương pháp dạy học môn Toán ở lớp Một nhằm nâng cao chất lượng dạy
học ở môn học này.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMMÔN TOÁN LỚP 1
2
Trước hết, chúng ta cùng xác định một cách tổng quát về mục tiêu dạy – học
môn Toán ở lớp Một.
Theo nghiên cứu của tôi về chương trình, sách giáo khoa mới thì tôi nhận
thấy việc dạy – học Toán ở lớp Một nhằm giúp học sinh:
- Bước đầu có một số kiến thức cơ bản, đơn giản, thiết thực về phép đếm các
số tự nhiên trong phạm vi 100 và phép cộng , phép trừ không nhớ trong phạm vi
100; về đo độ dài trong phạm vi 20cm; về tuần lễ, các ngày trong tuần lễ; về đọc
đúng giờ trên mặt đồng hồ; về một số hình học ( đoạn thẳng, điểm, hình vuông,
hình tam giác, hình tròn); về gải toán có lời văn
- Hình thành và rèn luyện các kỹ năng thực hành: đọc, viết, đếm, so sánh các
số trong phạmvi 100; cộng và trừ không nhớ các số trong phạm vi 100; đo và
ước lượng độ dài đoạn thẳng ( với các số đo là số tự nhiên trong phạm vi 20cm);
nhận biết hình vuông, hình tròn, hình tam giác, đoạn thẳng, điểm; vẽ đoạn thẳng
có độ dài 10cm; giải một số toán đơn về cộng, trừ; bước đầu biết diễn đạt bằng
lời, bằng ký hiệu một số nội dung đơn giản của bài học và bài thực hành; tập so
sánh, phân tích, tổng hợp, trừu tượng hoá, khái quát...oá trong phạm vi
những nội dung có nhiều quan hệ với đời sống thực tế của học sinh.
2. Thực trạng và nguyên nhân:
Trong 1-2 năm đầu thực hiện chương trình sách giáo khoa mới, chất lượng
môn Toán ở lớp do tôi phụ trách nói riêng và trong toàn khối Một nói chung còn
nhiều hạn chế. Các em thường xuyên sai ở một số điểm sau:
- Nhầm lẫn khi sử dụng dấu .
- Lúng túng trong việc so sánh giá trị các số.
- Chưa thành thạo khi tìm thành phần chưa biết của phép cộng, trừ.
- Giải toán có lời văn còn nhầm lẫn hoặc chưa viết được câu lời giải.
Chất lượng kiểm tra định kỳ cuối kỳ II môn Toán ở lớp do tôi phụ trách
trong hai năm học 2002 -2003 và 2003 -2004 như sau:
NĂM HỌC
TỈ LỆ ĐIỂM KTĐKMÔN TOÁN
9 - 10 7 - 8 5 - 6 3 - 4 1 - 2
2002 - 2003 10.2 26.7 42.5 10.4 10.1
2003 - 2004 15.3 30.1 39.6 5.7 9.3
Theo tôi, sở dĩ xảy ra thực trạng trên đây là do những nguyên nhân sau:
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMMÔN TOÁN LỚP 1
4
- Giáo viên chưa thực sự nắm bắt được phương pháp giảng dạy mới để phát
huy tính tích cực của học sinh.
- Trình độ học sinh không đồng đều: có em đã được học qua lớp Mẫu giáo,
có em chưa bao giờ biết đến mặt chữ, sáh vở trước khi vào lớp Một; có em chỉ
dạy qua một lần, thậm chí chỉ nói sơ qua đã biết, nhưng cũng không ít học sinh
giáo viên dạy đi dạy lại nhiều lần vẫn chưa hiểu hoặc hiểu rồi lại quên ngay.
II/ ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH:
Năm học 2008-2009 tôi tiếp tục được phân công dạy lớp Một, lớp có 28 học
sinh; trong đó có 14 học sinh nữ. Trong quá trình giảng dạy, tôi gặp một số khó
khăn và thuận lợi sau:
1. Thuận lợi:
- Bản thân tôi đã trực tiếp giảng dạy lớp Một được 19 năm nên ít nhiều cũng
đã tích luỹ được một số kinh nghiệm dạy học, trong đó có kinh nghiệm dạy học
môn Toán ở lớp Một; có khả năng tự làm một số đồ dùng dạy học đơn giản phục
vụ cho việc dạy học.
- Hoàn cảnh gia đình có nhiều thuận lợi cho công tác giảng dạy, nghiên cứu
tài liệu: chồng tôi cũng là một đồng nghiệp và là lãnh đạo trong nhà trường nên
anh đã hỗ trợ cho tôi rất nhiề...c trong nhiều thôn; thậm chí có những
em nhà ở trong rẫy, trong bưng, đường đi lại khó khăn nên việc gặp gỡ trực tiếp
giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh còn hạn chế.
- 1/3 số học sinh trong lớp chưa được học qua trường Mẫu giáo nên còn
nhút nhát, hạn chế về mặt tiếp thu kiến thức (do chưa được làm quen với mặt
chữ, số).
- Lớp có 2 học sinh lưu ban, trong đó 1 em đã lưu ban 3 năm lớp Một.
III/ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
A- PHÂN LOẠI HỌC SINH:
Như tôi đã trình bày ở phần trên, tuy trường tôi ở thị tứ, là trung tâm của
cụm gồm 5 xã nhưng tình hình học sinh vẫn rất đa dạng, có em đã học qua Mẫu
giáo và cũng còn nhiều em chưa được học qua bậc học này, thậm chí có những
em lưu ban nhiều năm ở lớp Một; trình độ tiếp thu do vậy cũng rất khác nhau.
Vào đầu mỗi năm học, sau khi tựu trường khoảng 1 tháng, tôi tiến hành khảo sát
chất lượng và đánh giá trình độ tiếp thu của học sinh. Sau đó để tiện theo dõi và
giảng dạy, tôi tạm phân học sinh theo các trình độ: Giỏi, khá, trung bình, yếu,
kém. Trong đó, tôi quan tâm nhiều đến 3 đối tượng học sinh: trung bình, yếu và
kém. Để đảm bảo cho tất cả các đối tượng học sinh đều có thể tham gia vào quá
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMMÔN TOÁN LỚP 1
6
trình tìm tòi, phát hiện kiến thức, tôi chuẩn bị trước ở nhà các bài tập ( dựa vào
vở Bài tập Toán) có yêu cầu kiến thức từ dễ đến khó. Các bài tập khó dành cho
học sinh khá, giỏi; các bài tập dễ dành cho học sinh trung bình trở xuống nhằm
tạo hứng thú cho các em trong từng tiết học để các em chủ động tiếp thu kiến
thức.
Trong năm học đầu tiên khi áp dụng thử nghiệm đề tài, sau khi phân loại học
sinh và chuẩn bị được một số lượng bài tập đủ để dạy cho ít nhất 1 chương (các
chương còn lại tôi sẽ tiến hành soạn tiếp trong những khoảng thời gian rảnh rỗi
và những năm học tiếp theo sau đó tôi chỉ cần điều chỉnh, bổ sung thêm cho phù
hợp với đối tượng học sinh của từng năm học), tôi tiến hành các biện pháp cụ
thể để áp dụng đề tài.
B- BIỆN PHÁP CỤ THỂ:
Trước hết, tôi tra