Nội dung tự học ở nhà môn Ngữ văn Lớp 8 - Bài: Chiếu dời đô - Trường THCS Phan Bội Châu

1010 Lý Công Uẩn lên ngôi, ông viết bài chiếu để bày tỏ ý định dời đô từ Hoa Lư về Đại La.
II. Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục:
* Bố cục: 3 phần:
 - Phần 1: Từ đầu đến “không thể không dời đổi.” -> Lý do dời đô.
 - Phần 2: Tiếp theo đến “muôn đời.” ->Lí do chọn thành Đại La làm kinh đô mới.
 - Phần 3: Còn lại. -> Quyết định của nhà vua.
II . Tìm hiểu văn bản.
1. Cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô:
- Dẫn lịch sử Trung Hoa đã từng dời đô (Nhà Thương năm lần dời đô. Nhà Chu ba lần dời đô).
+ Mục đích: Vâng theo mệnh trời, ý dân.
-> Đất nước phát triểnvững bền, thịnh vượng .
- Phê phán triều đại Đinh – Lêđóng đô mãi ở Hoa Lư->Sai lầm “lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời”: trăm họ khốn khổ, đất nước không phát triển, triều đại sớm suy vong.
-> Phép đối, câu văn biền ngẫu, tạo sự nhịp nhàng, cân xứng, nhấn mạnh hậu quả của việc không dời đô.
->“Trẫm rất đau xót...” -> bộc lộ cảm xúc -> lí lẽ + dẫn chứng->gây xúc động, tăng sức thuyết phục. Và khẳng địnhthành Hoa Lư không còn phù hợp. (lí do chính đáng để dời đô).
2. Lí do chọn thành Đại La làm kinh đô:
- Vị trí: Trung tâm trời đất, đúng ngôi nam bắc đông tây.
- Địa thế: Rồng cuộn hổ ngồi, nhìn sông dựa núi, rộng mà bằng, đất đai cao mà thoáng.
- Chính trị, văn hoá: Trung tâm giao lưu, chốn tụ hội trọng yếu của bốn phươngđất nước.
- Tiềm năng: Đẹp, mảnh đất hưng thịnh, muôn vật phong phú, tốt tươi,thuận lợi cho đất nước phát triển thịnh vượng.
=>Lập luận chặt chẽ, phân tích toàn diện, thấu đáo, câu văn biền ngẫu cân xứng, nhịp nhàng: Đại La là nơi hội tụ mọi điều kiện, nơi lí tưởng để đóng đô (“Kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời”.)
3. Quyết định của nhà vua:
 - “Trẫm muốn ...để định rõ chỗ ở.”->bày tỏ ý định, khát vọng.
 - “Các khanh nghĩ thế nào?” (Câu nghi vấn)
->Cách kết thúc mang tính chất đối thoại, trao đổi, tạo sự đồng cảm giữa mệnh lệnh của vua với thần dân. Nguyện vọng của nhà vua cũng chính là nguyện vọng của nhân dân.
IV. Tổng k