Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tuần 18 - Năm học 2020-2021

o án, bảng phụ.
2. Học sinh: Soạn bài theo câu hỏi SGK và theo yêu cầu của GV.
III. Tiến trình bài học
1. Ổn định lớp 
2. Kiểm tra bài cũ :
Hoạt động 1: KĐ( 5’)
Mục tiêu: Tạo hứng thú cho học sinh và định hướng nội dung bài mới
Phương pháp: Thảo luận nhóm
B1:Chuyển giao nhiệm vụ
GV nêu câu hỏi : ? Em hiểu gì về hoàn cảnh đất nước ta đầu thế kỉ XX.
B2: Hs thực hiện nhiệm vụ học tập
B3 : HS suy nghĩ trả lời. 
B4 : HS trình bày xong, GV dẫn dắt vào bài: 
 Đầu thế kỉ XX, đất nước ta dưới hai tầng thống trị của thực dân và phong kiến. Nhân dân ta bị áp bức, bóc lột phải sống trong cảnh lầm than. Thời kì này có nhiều nhà thơ thể hiện lòng yêu nước thầm kín qua những sáng tác của mình. Trong đó nhà thơ Trần Tuấn Khải thường mượn những đề tài lịch sử, những gương anh hùng để nói lên tình thần yêu nước, khích lệ lòng yêu nước, khát vọng độc lập tự do của nhân dân ta
HĐ 2: Hình thành kiến thức: ( 35’)
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Mục tiêu: Hs nắm được những nét chính về tác giả Trẩn Tuấn Khải, cảm nhận về nỗi đau mất nước và ý chí phục thù cứu nước, tình yêu nước tự hào dan tộc,lòng căm thù giặc sâu sắc.Hiểu sức hấp dẫn nghệ thuật của ngòi bút Trần Tuấn Khải; cách khai thác đề tài lịch sử, sự lựa chọn thể thơ thích hợp, việc tạo dựng không khí, tâm trạng, giọng điệu thơ thống thiết.
Phương pháp: Hoạt động cá nhân, theo nhóm
1. Hướng dẫn HS đọc hiểu phần tác giả Trần Tuấn Khải, tác phẩm 
*tác giả(cá nhân)
 B 1: Giao nhiệm vụ: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Trần Tuấn Khải ?
B2: HS dựa vào sự hiểu biết và thông tin Sgk, suy nghĩ thực hiện nhiệm vụ
B3: HS trả lời
B4: Giáo viên tổng kết và chốt ý.
*Hướng dẫn HS đọc hiểu bài thơ.
- GV yêu cầu học sinh đọc bài thơ:
Đọc đúng những câu cảm, thể hiện giọng điệu thống thiết, chứa nỗi đau đớn, xót xa.
- Hs khác nhận xét- Gv sửa chữa
B1: Gv cho học sinh hoạt động nhóm bàn tìm câu trả lời để hoàn thành thông tin trong bảng sau ?
1. Thời gian sáng tác

2. Thể thơ

3. Phương thức biểu đạt

4.Giọn...ười cha lại nhắc đến lịch sử anh hùng của dân tộc ?
? Tình cảnh đất nước được miêu tả qua những lời thơ nào? Biện pháp nghệ thuật được sử dụng ở đây?Tác dụng? 
? Trước tình cảnh ấy tâm trạng của người cha như thế nào? Biện pháp nghệ thuật được dùng để thể hiện tâm trạng người cha tác dụng? 
? Những lời thơ trên đã bộc lộ cảm xúc nào trong lòng người cha.
Nhóm 3: Tình thế của người cha và lời trao gửi cho con.
 ? Những lời thơ nào diễn tả tình cảnh thực của người cha?
? Các chi tiết “tuổi già, sức yếu, bó tay, thân lươn bao quản ” cho thấy người cha trong cảnh ngộ như thế nào ?
? Tại sao khi khuyên con trở về tìm cách cứu nước cứu nhà người cha lại nói tới cảnh ngộ bất lực của mình ?
? Em thấy giọng điệu của lời khuyên như thế nào ?
? Từ những lời khuyên đó, em hiểu tình cảm của người cha như thế nào.
B2: Học sinh các nhóm thảo luận, xây dựng dàn ý bài nói. Chuyển phiếu thảo luận, các nhóm bổ sung
B 3: HS trình bày, phản biện.
B 4: GV chốt kiến thức, bình nâng cao.
? Trần Tuấn Khải mượn lời người cha để gửi gắm tâm trạng, tình cảm ntn đối với đất nước ta đầu thế kỉ XX.
GV chốt: Tác giả nhập thân vào người cha để giãi bày nỗi đau và lòng yêu thương đất nước trong cảnh lầm than (Hoàn cảnh nước ta vào TK 15 khi quân Minh xâm lược và hoàn cảnh nước ta đầu TK 20 có nét tương đồng: dân tộc ta bị xâm lược, đất nước hoang tàn ... )
? Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật.
B1: Giao nhiệm vụ: hđ nhóm
GV chia lớp làm 2 nhóm:
- khái quát những đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ?
- Bài thơ mượn sự kiện lịch sử nào ? Qua đó em cảm nhận được tình cảm nào của nhà thơ Trần Tuấn Khải?
B2: HS thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến
B3: HS trả lời
B4: Giáo viên tổng kết và chốt ý.
* Nội dung tích hợp: GV Liên hệ với tư tưởng yêu nước và độc lập dân tộc.
I. Tìm hiểu chung.
1. Tác giả:
- Á Nam Trần Tuấn Khải (1895 - 1983) quê ở Mĩ Hà - Mĩ Lộc - Nam Định.
- Thơ ông mang tâm sự thời thế, đất nước, dân tộc ông thường mượn đề tài lịch sử để gửi gấm lòng yêu nước và khát ...+Cha: sang ải Bắc 
+ Con: ở lại giời Nam
-> người đi người ở mà nợ nước thù nhà chưa trả.
b. Tâm trạng người cha:
Hạt máu nóng thấm quanh hồn nước
Chút thân tàn lần bước dặm khơi
Trông con tầm tã châu rơi
Con ơi con nhớ lấy lời cha khuyên.
-Nghệ thuật: ẩn dụ, hình ảnh gợi cảm
-> Nói lên nhiệt huyết yêu nước của người cha cùng cảnh ngộ éo le, bất lực của ông.
-> Là người nặng lòng với đất nước, quê hương.
2. Tâm trạng người cha trong cảnh ngộ nước mất nhà tan
 * Truyền thống dân tộc
 Giống Hồng Lạc hoàng thiên đã định.
Mấy ngàn năm suy thịnh đổi thay.
 Giời Nam riêng một cõi này.
 Anh hùnh hiệp nữ xưa nay kém gì.
® Nòi giống cao quý, lịch sử lâu đời, nhiều anh hùng dân tộc.
® nhắc con phải tự hào và phát huy truyền thống cao quý đó
* Tình cảnh đất nước
-Bốn phương khói lửa bừng bừng.
Xiết bao thảm hoạ xương rừng máu sông.
Nơi đô thị thành tung quách vỡ.
Chốn nhân gian bỏ vợ, lìa con.
- Nghệ thuật: nói quá, liệt kê
® Giặc giã xâm lược, nước mất nhà tan, nhân dân khổ cực
®Khơi gợi lòng yêu nước căm thù giặc noi người con
* Tâm trạng người cha
Thảm vong quốc kể sao xiết kể.
Trông cơ đồ nhường xé tâm can.
Ngậm ngùi đất khóc giời than.
Thương tâm nòi giống lầm than nỗi này.
Khói Nùng Lĩnh như xây khối uất. 
Sông hồng giang nhường vật cơn sầu.
® Nói quá, so sánh, ẩn dụ : Cực tả nỗi đau mất nước, lòng căm thù giặc thấm tận tâm can thấm đến cả trời đất, núi sông.
® Niềm xót thương vô hạn trước cảnh nước mất nhà tan, lòng căm thù giặc Minh -> Biểu hiện lòng yêu nước.
3/ Tình thế của người cha và lời trao gửi cho con:
* Tình cảnh của người cha
Cha xót phận tuổi già sức yếu.
Lỡ xa cơ đành chịu bó tay.
Thân lươn bao quản vũng lầy.
® Già yếu, bị bắt, không còn địa vị, bất lực, đó là cảnh ngộ ngặt nghèo đau đớn.
-> Khích lệ con nối nghiệp vẻ vang của tổ tông. Đặt niềm tin vào con và đất nước.
Giọng điệu: thống thiết, chân thành
-> Tình yêu con hoà trong tình yêu đất nước, dân tộc.
IV. Tổng kết:
1. Nghệ thuật: ẩn