Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tuần 15 - Năm học 2020-2021

n định lớp 
2. Kiểm tra bài cũ :
Hoạt động 1: KĐ( 5’)
Mục tiêu : Kiểm tra kiến thức cũ, tạo hứng thú cho học sinh, định hướng nội dung bài mới
 Bước 1: Nêu câu hỏi: Dựa vào kiến thức lịch sử đã học hãy nêu những hiểu biết của em về tình hình CM VN trong những năm đầu thế kỷ XX?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
+ HS thực hiện nhiệm vụ theo hình thức cá nhân
 Bước 3: HS trình bày, báo cỏo kết quả
+ HS báo cáo kết quả (2-3 hs trả lời)
Bước 4: GV nhận xét, chốt ý, dẫn chuyển bài mới
GV: Chốt Tình hình cách mạng VN trong những năm đầu TK 20(1900-1930)có nhiều biến đổi. Phong trào CM chuyển sang một giai đoạn mới theo khuynh hướng dân chủ tư sản do các nhà nho yêu nước lãnh đạo. Tiêu biểu cho nhà nho yêu nước lúc bấy giờ là PBC, PCT. Họ tiếp thu tư tưởng mới, quyết đem hết tài sức của mìnhđể thực hiện khát vọng đánh đuổi giặc thù, chấn hưng đất nước. Tuy gặp muôn vàn khó khăn nhung họ vẫn giữ phẩm chất người chiến sĩ CM.Tuy bị tù đầy nhưng vẫn bày tỏ chí khí của mình qua áng thơ văn- Bài mới
HĐ 2: Hình thành kiến thức: ( 35’)
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Mục tiêu: HS nắm được những nét chính về tác giả và tác phẩm: học sinh cảm nhận được vẻ đẹp của những người chí sĩ yêu nước đầu thế kỉ XX, những người mang chí lớn cứu nước, cứu dân, dù ở hoàn cảnh nào vẫn giữ được phong thái ung dung, khí phách hiên ngang, buất khuất và niềm tin không dời đổi vào sự nghiệp giải phóng dân tộc.
- Hiểu được sức truyền cảm nghệ thuật
2.1 Hướng dẫn học sinh tìm hiểu vể tác giả, tác phẩm.
* Hoạt động chung
Bước 1: Gv trình chiếu ảnh của Phan Bội Châu trên máy chiếu.
Bước 2: GV và Hs trao đổi:
? Nêu những hiểu biết của em về tác giả Phan Bội Châu.
? Hãy kể tên những tác phẩm tiêu biểu và nội dung chủ yếu trong những tác phẩm của ông.
- Ngục trung thư; Hải ngoại huyết thư; Sào Nam thi tập
- Chủ yếu thể hiện lòng yêu nước thương dân tha thiết, khát vọng độc lập tự do và ý chí chiến đấu bền bỉ, kiên cường
? Bài thơ “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” được sáng ...ãy giải thích nghĩa của hai từ này. 
- Hào kiệt: Người có tài năng, chí khí hơn hẳn người bình thường
- Phong lưu: Có dáng vẻ lịch sự, nho nhã, chỉ cuộc sống khá giả, ở đây chỉ vẻ ung dung đường hoàng.
? Từ cách hiểu đó giúp em hình dung gì về con người ở đây.
? Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ vẫn trong câu thơ.
- Điệp từ vẫn lặp lại hai lần làm cho ý thơ được khẳng định- biểu lộ lòng tự hào về nhân cách cao đẹp. Dù hoàn cảnh thế nào đi chăng nữa vẫn không thay đổi vẫn không giảm sút phẩm chất hào kiệt, lối sống phong lưu.
? Khi bị vào tù, tác giả đã tự lí giải cho việc ở tù của mình là gì.
? Chạy mỏi chân nghĩa là ntn.
? Trong bài thơ này chạy mỏi chân hàm ý chỉ gì.
- Chạy trên quãng đường dài thì hành động của đôi chân không còn nhanh như lúc đầu nữa mà chậm lại vì mỏi.
- Là cách nói hóm hỉnh của nhà thơ về hoạt động cách mạng sôi nổi của mình
? Vậy nhà tù theo quan niệm của tác giả là nơi ntn.
- Nhà tù là nơi nghỉ chân, là trường học để tôi luyện ý chí, suy nghĩ để rút ra bài học. Để khi được tự do lại tiếp tục trên con đường đấu tranh vì độc lập của đất nước. Bởi vậy, biến nhà tù thành nơi nghỉ ngơi, thành trường học cách mạng đã trở thành quan niệm sống và đấu tranh của Phan Bội Châu và của các nhà cách mạng nói chung.
? Nhận xét gì về giọng điệu hai câu đề.
? Qua đó em hình dung tư thế của người tù ở đây ntn
- Giọng vui đùa, hóm hỉnh.
- Tư thế bình tĩnh, tự chủ.
GV chiếu hai câu thực.
? Âm hưởng, giọng điệu hai câu đề có gì thay đổi.
- Giọng điệu có sự thay đổi, cười cợt vẫn tiếp nối nhưng có phần trùng xuống, pha vào đó là chất giọng thống thiết.
* Hoạt động nhóm.
Bước 1: Gv giao nhiệm vụ
? Nhớ lại bài Qua đèo Ngang đã học ở lớp 7, hãy chỉ ra phép đối và tác dụng của nó trong hai câu thực.
? Tình thế của tác giả lúc này ntn.
? Cụm từ khách không nhà chỉ những người ntn.
? Cái tội mà ông đang mang là tội gì, do ai định ra.
? Mang cái tội ấy, em hình dung ntn về cuộc sống của tác giả lúc này.
Bước 2: Hs làm việc theo nhóm trong 3...ch mạng
 GV chiếu hai câu luận.
? Giải nghĩa từ bủa tay- kinh tế
GV chỉ rõ: đây là nghĩa cũ hiện nay không dùng nữa.
* Hoạt động nhóm
Bước 1: Gv giao nhiệm vụ
Nhóm 1+2: 
? Đối với việc trị nước cứu đời thái độ của tác giả được thể hiện qua từ ngữ nào
? Em có nhận xét gì về cách dùng từ ôm chặt ở đây.
- Không rời bước, lúc nào cũng giữ chặt bên mình.
? Từ đó, em hiểu gì về ý nghĩa của lời thơ này
Nhóm 3+4:
? Xác định được ý chí kiên định của mình, người tù có hành động gì.
? Em hiểu cuộc oán thù ở đây là gì
? Cái cười ấy thể hiện điều gì.
Bước 2: Hs làm việc theo nhóm trong 3 phút
Bước 3: Báo cáo kết quả theo nhóm. Các nhóm nhận xét nhau, bổ sung
Bước 4: Giáo viên chốt lại ý chính
- Cách nói về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và bè lũ tay sai
- Thể hiện ý chí nung nấu căm thù. Dự cảm một ngày mai thắng lợi.
? Hãy chỉ ra nét đặc sắc về nghệ thuật trong hai câu thơ luận. Tác dụng .
- Lối nói khoa trương, phép đối. Tạo giọng điệu cứng cỏi, hào hùng cho câu thơ.
? Từ đó khí phách của người tù hiện lên ở đây ntn.
GV chiếu hai câu kết
* Hoạt động nhóm
- Bước 1: Gv giao nhiệm vụ.
? Các từ thân ấy và sự nghiệp được hiểu ntn
- Thân ấy: Chỉ con người Phan Bội Châu
- Sự nghiệp: chỉ sự nghiệp cứu nước mà ông theo đuổi
? Giữa thân ấy và sự nghiệp có mối quan hệ ntn
? Từ còn lặp lại có ý nghĩa gì
- Buộc người đọc ngắt nhịp mạnh mẽ, làm lời thơ trở nên dứt khoát, nhấn mạnh, khẳng định lời thơ.
? Thái độ của người tù ntn
- Người chiến sĩ cách mạng vẫn theo đuổi sự nghiệp, con đường mà mình đã chọn.
? Từ đó em hiểu gì về con người Phan Bội Châu ở đây
Bước 2: HS thảo luận, thực hiện nhiệm vụ học tập
Bước 3: Các nhóm trình bày, bổ sung.
Bước 4: GV chốt,
2.4. HD học sinh tổng kết.
 HĐ cá nhân.
? Chỉ ra những nét đặc sắc về nghệ trong bài thơ.
? Nghệ thuật này góp phần thể hiện nội dung gì?
* Nội dung tích hợp: Bản lĩnh cách mạng
Liên hệ với bản lĩnh người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh trong thời gian bị tù đày trong nhà ngục của Tưởng Giớ