Đề tài Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh Trung học phổ thông môn Địa lí

............................................ 5 
Chú giải thuật ngữ ............................................................................................................... 6 
Đề cương chi tiết mô đun .................................................................................................... 8 
1. Giới thiệu tổng quan về mô đun ............................................................................... 8 
2. Yêu cầu cần đạt của mô đun..................................................................................... 9 
3. Nội dung chính ......................................................................................................... 9 
4. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng .................................................................................. 9 
Nội dung 1. Những vấn đề chung về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển 
phẩm chất, năng lực ......................................................................................................... 25 
Nội dung 2. Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh 
trong môn địa lí ở THPT ................................................................................................. 27 
Nội dung 3. Lựa chọn và sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học một chủ đề 
trong môn địa lí ở thpt ..................................................................................................... 30 
Nội dung 4. Xây dựng kế hoạch hỗ trợ đồng nghiệp tại trường và địa phương ... 37 
5. Tài liệu đọc ............................................................................................................. 38 
Nội dung 1. Những vấn đề chung về dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, 
năng lực ........................................................................................................................... 38 
Nội dung 2: Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trung 
học phổ thông trong môn địa lí ..................................................... 137 
4 
BAN BIÊN SOẠN TÀI LIỆU 
1. TS. Phạm Thị Bình, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
2. TS. Nguyễn Văn Luyện, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
3. ThS. Hà Văn Thắng, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
4. TS. Phan Văn Phú, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
5. TS. Huỳnh Phẩm Dũng Phát, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí 
Minh 
6. GS.TS. Nguyễn Viết Thịnh, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 
7. PGS.TS. Ngô Thị Hải Yến, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 
8. PGS.TS. Nguyễn Phương Liên, Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên 
CỘNG TÁC VIÊN 
1. TS. Nguyễn Thị Kim Liên, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
2. TS. Lê Thị Lành, Trường Đại học Quy Nhơn 
3. TS. Mai Thị Thùy Dung, Trường Trung học thực hành - Đại học Sư phạm 
Thành phố Hồ Chí Minh 
5 
KÍ HIỆU VIẾT TẮT 
Kí hiệu viết tắt Viết đầy đủ 
BCV Báo cáo viên 
CT Chương trình 
GD Giáo dục 
GDPT Giáo dục phổ thông 
GV Giáo viên 
GVPT Giáo viên phổ thông 
GVSPCC Giảng viên sư phạm chủ chốt 
HĐGD Hoạt động giáo dục 
HS Học sinh 
HTDH Hình thức dạy học 
HV Học viên 
KHBD Kế hoạch bài dạy 
KTDH Kĩ thuật dạy học 
NL Năng lực 
PC Phẩm chất 
PHT Phiếu học tập 
PP Phương pháp 
PPDH Phương pháp dạy học 
PP, KTDH Phương pháp, kĩ thuật dạy học 
PTTQ Phương tiện trực quan 
SĐTD Sơ đồ tư duy 
SGK Sách giáo khoa 
THCS Trung học cơ sở 
THPT Trung học phổ thông 
TNKQ Trắc nghiệm khách quan 
YCCĐ Yêu cầu cần đạt 
6 
CHÚ GIẢI THUẬT NGỮ 
Thuật ngữ, khái niệm Giải thích 
Chuỗi hoạt động học 
Bao gồm nhiều hoạt động nối tiếp nhau trong tiến trình 
dạy học. 
Chủ đề dạy học 
Là đề tài hay vấn đề được chọn làm nội dung chính trong 
dạy học 
Kế hoạch bài dạy 
Là bản mô tả chi tiết mục tiêu, tiến trình tổ chức hoạt 
động dạy học một chủ đề hoặc nội dung. Trong tài liệu 
này, sử dụng thuật ngữ Kế hoạch bài dạy (KHBD) thay 
cho giáo án hoặc kế hoạch bài học1. 
Năng lực 
Là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát t...ớp/ trên nhóm đối tượng HS nào đó. Với một chủ đề/ bài học nào đó, với những đối tượng 
HS khác nhau, với những giáo viên khác nhau thì sẽ có những bản Kế hoạch bài dạy (giáo án) khác nhau. 
7 
Thuật ngữ, khái niệm Giải thích 
Năng lực đặc thù 
Là những năng lực được hình thành, phát triển chủ yếu 
thông qua một số môn học và hoạt động giáo dục nhất 
định: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực 
khoa học, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng 
lực thẩm mĩ, năng lực thể chất. 
Năng lực địa lí 
Là năng lực đặc thù của môn học với 3 thành phần (nhận 
thức địa lí, tìm hiểu địa lí, vận dụng kiến thức và kĩ năng 
đã học) 
Chiến lược2 dạy học 
Trong giáo dục, có thể hiểu chiến lược dạy học, giáo dục 
của giáo viên có thể hiểu là quan điểm về dạy học, giáo 
dục và kế hoạch tổng quát về sự phối hợp, vận dụng phù 
hợp các biện pháp, phương tiện, điều kiện nhằm định 
hướng thực hiện và hoàn thành hiệu quả các mục tiêu dạy 
học, giáo dục cụ thể phù hợp với bối cảnh giáo dục trong 
sự chủ động của người giáo viên. 
2 Theo Từ điển Tiếng Việt, “Chiến lược: Phương châm và kế hoạch có tính chất toàn cục, xác định mục tiêu 
chủ yếu và sự sắp xếp lực lượng trong suốt cả một thời kì của cuộc đấu tranh xã hội ”. 
8 
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT MÔ ĐUN 
1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ MÔ ĐUN 
Mô đun 2 “sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng 
lực học sinh trung học phổ thông môn Địa lí” được triển khai nhằm bồi dưỡng, nâng 
cao năng lực lựa chọn và sử dụng PP, KTDH phát triển phẩm chất, năng lực của học 
sinh cho giáo viên môn Địa lí ở THPT. Hoàn thành mô đun này, không những thầy 
cô tổ chức được hoạt động dạy học môn Địa lí theo các yêu cầu của Chương trình 
giáo dục phổ thông 2018 mà còn đáp ứng được các tiêu chí của tiêu chuẩn Phát triển 
chuyên môn, nghiệp vụ đối với giáo viên theo Thông tư số 20/2018/TT-BGDĐT, 
ngày 22/8/2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành quy định 
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên