Đề tài Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh Trung học cơ sở môn Lịch sử và Địa lí

.............................................................................. 5 
Chú giải thuật ngữ ............................................................................................................. 6 
Đề cương chi tiết mô đun .................................................................................................. 7 
1. Giới thiệu tổng quan về mô đun .............................................................................. 7 
2. Yêu cầu cần đạt của mô đun .................................................................................... 8 
3. Nội dung chính ......................................................................................................... 8 
4. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng .................................................................................. 8 
Nội dung 1. Những vấn đề chung về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển 
phẩm chất, năng lực ........................................................................................................ 23 
Nội dung 2. Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh 
trong môn lịch sử và địa lí ở trung học cơ sở ................................................................ 25 
Nội dung 3. Lựa chọn và sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học một chủ đề trong 
môn lịch sử và địa lí ở trung học cơ sở ........................................................................... 27 
Nội dung 4. Xây dựng kế hoạch hỗ trợ đồng nghiệp tại trường và địa phương .. 31 
5. Tài liệu đọc ............................................................................................................ 32 
Nội dung 1. Những vấn đề chung về dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, 
năng lực ........................................................................................................................... 32 
Nội dung 2. Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh 
trung học cơ sở trong môn lịch sử và địa lí ................. 166 
4 
BAN BIÊN SOẠN TÀI LIỆU 
1. TS. Phạm Thị Bình, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
2. ThS. Nhữ Thị Phương Lan, Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh 
3. GS.TS. Nguyễn Viết Thịnh, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 
4. TS. Phan Văn Phú, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
5. TS. Nguyễn Văn Luyện, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
6. ThS. Hà Văn Thắng, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
7. PGS.TS. Đào Tuấn Thành, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 
8. TS. Tưởng Phi Ngọ, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
9. TS. Nguyễn Văn Ninh, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 
CỘNG TÁC VIÊN 
1. ThS. Hồ Thanh Tâm, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
2. ThS. Nguyễn Chí Tuấn, Trường THCS - THPT Đinh Thiện Lý, Thành phố Hồ 
Chí Minh 
3. TS. Lê Thị Lành, Trường Đại học Quy Nhơn 
5 
KÍ HIỆU VIẾT TẮT 
Kí hiệu viết tắt Viết đầy đủ 
BCV Báo cáo viên 
CT Chương trình 
GD Giáo dục 
GDPT Giáo dục phổ thông 
GV Giáo viên 
GVPT Giáo viên phổ thông 
HĐGD Hoạt động giáo dục 
HS Học sinh 
HTDH Hình thức dạy học 
HV Học viên 
KHBD Kế hoạch bài dạy 
KTDH Kĩ thuật dạy học 
NL Năng lực 
PC Phẩm chất 
PHT Phiếu học tập 
PP Phương pháp 
PPDH Phương pháp dạy học 
PP, KTDH Phương pháp, kĩ thuật dạy học 
PTTQ Phương tiện trực quan 
SGK Sách giáo khoa 
THCS Trung học cơ sở 
THPT Trung học phổ thông 
TNKQ Trắc nghiệm khách quan 
YCCĐ Yêu cầu cần đạt 
6 
CHÚ GIẢI THUẬT NGỮ 
Thuật ngữ, khái niệm Giải thích 
Chuỗi hoạt động học 
Bao gồm nhiều hoạt động nối tiếp nhau trong tiến trình 
dạy học. 
Chủ đề bài học 
Là đề tài hay vấn đề được chọn làm nội dung chính trong dạy 
học. 
Kế hoạch bài dạy 
Là bản mô tả chi tiết mục tiêu, tiến trình tổ chức hoạt động dạy 
học một chủ đề hoặc nội dung. Trong tài liệu này, sử dụng thuật 
ngữ kế hoạch bài dạy (KHBD) thay cho giáo án hoặc kế hoạch 
bài học. 
Chiến lược 1 dạy học 
“Trong giáo dục, có thể hiểu ch...ch 
sử, nhận thức và tư duy lịch sử, vận dụng kiến thức và kĩ năng 
đã học). 
Năng lực địa lí 
Là năng lực đặc thù của môn học với 3 thành phần (nhận thức địa 
lí, tìm hiểu địa lí, vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học). 
1 Theo Từ điển Tiếng Việt 1, “Chiến lược: Phương châm và kế hoạch có tính chất toàn cục, xác định mục tiêu chủ 
yếu và sự sắp xếp lực lượng trong suốt cả một thời kì của cuộc đấu tranh xã hội ”. 
7 
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT MÔ ĐUN 
1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ MÔ ĐUN 
Mô đun 2 “Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 
học sinh trung học cơ sở môn Lịch sử và Địa lí” được triển khai nhằm bồi dưỡng, nâng cao 
năng lực lựa chọn và sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất và năng 
lực của học sinh cho giáo viên môn Lịch sử và Địa lí trung học cơ sở. Hoàn thành mô đun 
này, không những thầy cô tổ chức được hoạt động dạy học môn học theo các yêu cầu của 
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 mà còn đáp ứng được các tiêu chí của tiêu chuẩn 
Phát triển chuyên môn, nghiệp vụ đối với giáo viên theo Thông tư số 20/2018/TT-BGDĐT, 
ngày 22/8/2018 của Bộ Trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành quy định Chuẩn 
nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông. 
Mô đun này bao gồm các nội dung chính: 
− Tìm hiểu các xu hướng hiện đại về phương pháp, kĩ thuật dạy học và giáo dục nhằm 
phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trung học cơ sở; 
− Lựa chọn, sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học phù hợp nhằm phát triển phẩm 
chất, năng lực học sinh trung học cơ sở môn Lịch sử và Địa lí trong Chương trình giáo dục 
phổ thông 2018; 
− Lựa chọn, xây dựng các chiến lược dạy học, giáo dục hiệu quả phù hợp với học sinh 
trung học cơ sở. 
Số tiết mô đun: 40 tiết (gồm 16 tiết lí thuyết và 24 tiết thực hành) 
Tài liệu đọc trong mô đun được xây dựng theo định hướng tổ chức hoạt động bồi dưỡng 
kết hợp (trực tuyến và trực tiếp), cụ thể: 
− Giai đoạn trực tuyến 1: 5 ngày 
− Giai đoạ