Đề tài Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh Trung học cơ sở môn Khoa học tự nhiên

................................... 2 
DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ SƠ ĐỒ ................................................................................ 5 
CHÚ GIẢI THUẬT NGỮ ................................................................................................. 6 
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT MÔ ĐUN ................................................................................... 8 
1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ MÔ ĐUN ................................................................ 8 
2. YÊU CẦU CẦN ĐẠT CỦA MÔ ĐUN ......................................................................... 8 
3. NỘI DUNG CHÍNH ...................................................................................................... 9 
4. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG .................................................................... 9 
5. TÀI LIỆU ĐỌC ........................................................................................................... 32 
NỘI DUNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT 
TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC ............................................................................. 32 
NỘI DUNG 2. CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC, GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN 
PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HS TRUNG HỌC CƠ SỞ TRONG MÔN KHOA HỌC 
TỰ NHIÊN ....................................................................................................................... 54 
NỘI DUNG 3. LỰA CHỌN, SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY 
HỌC, GIÁO DỤC CHỦ ĐỀ TRONG MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN .................. 126 
PHỤ LỤC ....................................................................................................................... 156 
Phụ lục 1. KẾ HOẠCH BÀI DẠY MINH HỌA ......................................................... 156 
Phụ lục 2. KẾ HOẠCH HỖ TRỢ ĐỒNG NGHIỆP .................................................. 179 
Phụ lục 3. KHUNG KẾ HOẠCH BÀI DẠY ............................................................... 179 
ĐÁNH GIÁ KHÓA HỌC .......................................hức dạy học 
HV Học viên 
KHTN Khoa học tự nhiên 
KTDH Kĩ thuật dạy học 
PPDH Phương pháp dạy học 
SGK Sách giáo khoa 
THCS Trung học cơ sở 
YCCĐ Yêu cầu cần đạt 
 2 
DANH MỤC CÁC BẢNG 
Bảng 1.1 So sánh dạy học tiếp cận nội dung và dạy học phát triển PC, NL 34 
Bảng 1.2 Các tiêu chí phân tích hoạt động dạy học của GV 41 
Bảng 1.3 Phân loại PPDH theo 3 bình diện của PPDH 44 
Bảng 1.4 
Bảng mô tả ưu thế của dạy học hợp tác với việc hình thành các PC 
chủ yếu và NL chung của HS 
48 
Bảng 1.5 
Bảng mô tả ưu thế của dạy học khám phá với việc hình thành các PC 
chủ yếu và NL chung của HS 
50 
Bảng 1.6 
Bảng mô tả ưu thế của dạy học giải quyết vấn đề với việc hình thành 
các PC chủ yếu và NL chung của HS 
51 
Bảng 1.7 
Bảng mô tả ưu thế của dạy học dựa trên dự án với việc hình thành 
các PC chủ yếu và NL chung của HS 
51 
Bảng 2.1 Những biểu hiện cụ thể của năng lực khoa học tự nhiên 55 
Bảng 2.2 
Định hướng về phương pháp, kĩ thuật phát triển thành phần năng lực 
của năng lực khoa học tự nhiên 
58 
Bảng 2.3. 
 Định hướng sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học đối với các loại 
nội dung kiến thức chủ đề khoa học “Vật sống” trong môn Khoa học 
tự nhiên 
60 
Bảng 2.4. 
 Định hướng sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học đối với các loại 
nội dung kiến thức chủ đề khoa học “Chất và sự biến đổi chất” trong 
môn Khoa học tự nhiên 
62 
Bảng 2.5. 
Định hướng sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học đối với các loại 
nội dung kiến thức chủ đề “Năng lượng và sự biến đổi” trong môn 
Khoa học tự nhiên 
64 
Bảng 2.6 
 Bảng ma trận kết nối giữa năng lực khoa học tự nhiên, yêu cầu cần 
đạt với nội dung và phương pháp dạy học trong môn Khoa học tự 
nhiên Chủ đề khoa học: Vật sống, nội dung “Hệ vận động ở người” - 
Khoa học tự nhiên 8 
65 
Bảng 2.7 
Bảng ma trận kết nối giữa năng lực khoa học tự nhiên, yêu cầu cần 
đạt với nội dung và phương pháp dạy học trong môn Khoa học tự 
nhiên Chủ đề khoa học: Năng lượng và sự biến đổi, nội dung: Á...nhiên trong ví 
dụ 
93 
Bảng 2.18 
Bảng phân tích ưu thế của dạy học giải quyết vấn đề để phát triển 
thành phần năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học trong ví dụ 
95 
Bảng 2.19. Các bước thực hiện dạy học dự án 98 
Bảng 2.20 Kế hoạch thực hiện dự án 99 
Bảng 2.21 Phân công nhiệm vụ và dự kiến các sản phẩm dự án 102 
Bảng 2.22 Tiến trình thực hiện dự án 103 
Bảng 2.23 
Bảng phân tích ưu thế phát triển PC, NL về việc sử dụng dạy học 
dựa trên dự án trong ví dụ trên 
106 
Bảng 2.24 
Các hoạt động học trong quy trình tổ chức dạy học theo định hướng 
STEM 
110 
Bảng 2.25 Kiến thức STEM cần giải quyết trong chủ đề 113 
Bảng 2.26 Bảng phân công vai trò của các thành viên trong nhóm 115 
Bảng 2.27 Phiếu 1. Tiêu chí đánh giá sản phẩm kính tiềm vọng 116 
Bảng 2.28 Minh họa kế hoạch triển khai chủ đề STEM “Kính tiềm vọng” 116 
Bảng 2.29 
Phiếu 2. Đánh giá bài báo cáo sản phẩm và bản thiết kế sản phẩm 
kính tiềm vọng 
117 
Bảng 2.30 Phân công nhiệm vụ chế tạo kính tiềm vọng 121 
Bảng 2.31 
Bảng phân tích ưu thế phát triển PC, NL trong dạy học theo định 
hướng STEM thông qua ví dụ 
123 
Bảng 3.1 Loại nội dung kiến thức với định hướng giáo dục STEM 131 
 4 
Bảng 3.2 
Phân tích thành phần năng lực khoa học tự nhiên, nội dung “Sự phản 
xạ ánh sáng - Ảnh của vật tạo bởi gương phẳng” (Khoa học tự 
nhiên 7) 
134 
Bảng 3.3 Tiêu chí SMART đối với việc xây dựng mục tiêu cụ thể. 136 
Bảng 3.4 Minh hoạ quan hệ mục tiêu dạy học thời lượng dạy học 137 
Bảng 3.5 Ví dụ minh họa cấu trúc của yêu cầu cần đạt 139 
Bảng 3.6 Một số yêu cầu cần đạt trích từ chương trình môn Khoa học tự nhiên 140 
Bảng 3.7 
Bảng liên hệ giữa mục tiêu – nội dung dạy học – phương pháp, kĩ 
thuật dạy học – phương tiện dạy học 
143 
Bảng 3.8 
Liên hệ giữa mục tiêu – nội dung dạy học – phương pháp, kĩ thuật 
dạy học – phương tiện dạy học chủ đề/nội dung “Sự phản xạ ánh 
sáng - Ảnh của vật tạo bởi gương phẳng” 
143 
Bảng 3.9 Cấu trúc cơ bản mô tả một hoạt động học