Đề tài 10 Kĩ thuật dạy học tích cực dành cho các thầy cô

 thuật "Các mảnh ghép" 
VÒNG 1: Nhóm chuyên gia 
 Hoạt động theo nhóm 3 đến 8 người [số nhóm được chia = số chủ đề x n (n = 1,2,)] 
 Mỗi nhóm được giao một nhiệm vụ [Ví dụ : nhóm 1 : nhiệm vụ A; nhóm 2: nhiệm vụ B, nhóm 
3: nhiệm vụ C,  (có thể có nhóm cùng nhiệm vụ)] 
 Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút, suy nghĩ về câu hỏi, chủ đề và ghi lại 
những ý kiến của mình 
 Khi thảo luận nhóm phải đảm bảo mỗi thành viên trong từng nhóm đều trả lời được tất cả các 
câu hỏi trong nhiệm vụ được giao và trở thành “chuyên gia” của lĩnh vực đã tìm hiểu và có 
khả năng trình bày lại câu trả lời của nhóm ở vòng 2. 
Kỹ thuật "Các mảnh ghép" 
VÒNG 2: Nhóm các mảnh ghép 
 Hình thành nhóm 3 đến 6 người mới (1 – 2 người từ nhóm 1, 1 – 2 người từ nhóm 2, 1 – 2 
người từ nhóm 3) 
 Các câu trả lời và thông tin của vòng 1 được các thành viên trong nhóm mới chia sẻ đầy đủ 
với nhau 
 Khi mọi thành viên trong nhóm mới đều hiểu được tất cả nội dung ở vòng 1 thì nhiệm vụ mới 
sẽ được giao cho các nhóm để giải quyết 
 Các nhóm mới thực hiện nhiệm vụ, trình bày và chia sẻ kết quả 
Một vài ý kiến cá nhân với kĩ thuật "Các mảnh ghép" 
- Kĩ thuật này áp dụng cho hoạt động nhóm với nhiều chủ đề nhỏ trong tiết học, học sinh được chia 
nhóm ở vòng 1 (chuyên gia) cùng nghiên cứu một chủ đề. 
- Phiếu học tập mỗi chủ đề nên sử dụng trên giấy cùng màu có đánh số 1,2,,n (nếu không có giấy 
màu có thể đánh thêm kí tự A, B, C, ... . Ví dụ A1, A2, ... An, B1, B2, ..., Bn, C1, C2, ..., Cn). 
- Sau khi các nhóm ở vòng 1 hoàn tất công việc giáo viên hình thành nhóm mới (mảnh ghép) theo số 
đã đánh, có thể có nhiều số trong 1 nhóm mới. Bước này phải tiến hành một cách cẩn thận tránh làm 
cho học sinh ghép nhầm nhóm. 
- Trong điều kiện phòng học hiện nay việc ghép nhóm vòng 2 sẽ gây mất trật tự. 
Ví dụ: Bài học tiếng Việt 
- Vòng 1 
Chủ đề A: Thế nào là câu đơn? Nêu ví dụ minh họa và phân tích .(màu đỏ) 
Chủ đề B: Thế nào là câu ghép? Nêu ví dụ minh họa và phân tích ...âu đơn, câu phức và câu ghép khác nhau ở điểm nào? Phân tích ví dụ minh 
hoạ. 
2. Kĩ thuật "Khăn trải bàn" 
Thế nào là kĩ thuật "Khăn trải bàn"? 
Là hình thức tổ chức hoạt động mang tính hợp tác kết hợp giữa hoạt động cá nhân và hoạt động nhóm 
nhằm: 
- Kích thích, thúc đẩy sự tham gia tích cực 
- Tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của cá nhân HS 
- Phát triển mô hình có sự tương tác giữa HS với HS 
Cách tiến hành kĩ thuật "Khăn trải bàn" 
Kĩ thuật "Khăn trải bàn" 
- Hoạt động theo nhóm (4 người / nhóm) (có thể nhiều người hơn) 
- Mỗi người ngồi vào vị trí như hình vẽ minh họa 
- Tập trung vào câu hỏi (hoặc chủ đề,...) 
- Viết vào ô mang số của bạn câu trả lời hoặc ý kiến của bạn (về chủ đề...). Mỗi cá nhân làm việc độc 
lập trong khoảng vài phút 
- Kết thúc thời gian làm việc cá nhân, các thành viên chia sẻ, thảo luận và thống nhất các câu trả lời 
- Viết những ý kiến chung của cả nhóm vào ô giữa tấm khăn trải bàn (giấy A0) 
Một vài ý kiến cá nhân với kĩ thuật "Khăn trải bàn" 
- Kĩ thuật này giúp cho hoạt động nhóm có hiệu quả hơn, mỗi học sinh đều phải đưa ra ý kiến của 
mình về chủ đề đang thảo luận, không ỷ lại vào các bạn học khá, giỏi. 
- Kĩ thuật này áp dụng cho hoạt động nhóm với một chủ đề nhỏ trong tiết học, toàn thể học sinh cùng 
nghiên cứu một chủ đề. 
- Sau khi các nhóm hoàn tất công việc giáo viên có thể gắn các mẫu giấy "khăn trải bàn" lên bảng để 
cả lớp cùng nhận xét. Có thể dùng giấy nhỏ hơn, dùng máy chiếu phóng lớn 
- Có thể thay số bằng tên của học sinh để sau đó giáo viên có thể đánh giá được khả năng nhận thức 
của từng học sinh về chủ đề được nêu. 
3. Kĩ thuật "Động não" 
Thế nào là kĩ thuật "Động não"? 
Động não (công não) là một kỹ thuật nhằm huy động những tư tưởng mới mẻ, độc đáo về một chủ đề 
của các thành viên trong thảo luận. Các thành viên được cổ vũ tham gia một cách tích cực, không hạn 
chế các ý tưởng (nhằm tạo ra "cơn lốc” các ý tưởng). Kỹ thuật động não do Alex Osborn (Mỹ) phát 
triển, dựa trên... tốn kém; 
 Sử dụng được hiệu ứng cộng hưởng, huy động tối đa trí tuệ của tập thể; 
 Huy động được nhiều ý kiến; 
 Tạo cơ hội cho tất cả thành viên tham gia. 
Nhược điểm 
 Có thể đi lạc đề, tản mạn; 
 Có thể mất thời gian nhiều trong việc chọn các ý kiến thích hợp; 
 Có thể có một số HS "quá tích cực", số khác thụ động. Kỹ thuật động não được áp dụng phổ 
biến và nguời ta xây dựng nhiều kỹ thuật khác dựa trên kỹ thuật này, có thể coi là các dạng 
khác nhau của kỹ thuật động não. 
Chú ý: Kĩ thuật trên có thể biến đổi để trở thành kĩ thuật "Động não viết": những ý tưởng không 
được trình bày miệng mà được từng thành viên tham gia trình bày ý kiến bằng cách viết trên giấy về 
một chủ đề.Trong động não viết, các đối tác sẽ giao tiếp với nhau bằng chữ viết. Các em đặt trước 
mình một vài tờ giấy chung, trên đó ghi chủ đề ở dạng dòng tiêu đề hoặc ở giữa tờ giấy. Các em thay 
nhau ghi ra giấy những gì mình nghĩ về chủ đề đó, trong im lặng tuyệt đối. Trong khi đó, các em xem 
các dòng ghi của nhau và cùng lập ra một bài viết chung. Bằng cách đó có thể hình thành những câu 
chuyện trọn vẹn hoặc chỉ là bản thu thập các từ khóa. Các HS luyện tập có thể thực hiện các cuộc nói 
chuyện bằng giấy bút cả khi làm bài trong nhóm. Sản phẩm có thể có dạng một bản đồ trí tuệ. 
Ưu điểm của phương pháp này là có thể huy động sự tham gia của tất cả HS trong nhóm; tạo sự yên 
tĩnh trong lớp học; động não viết tạo ra mức độ tập trung cao. Vì những HS tham gia sẽ trình bày 
những suy nghĩ của mình bằng chữ viết nên có sự chú ý cao hơn so với các cuộc nói chuyện bình 
thường bằng miệng; các HS đối tác cùng hoạt động với nhau mà không sử dụng lời nói. Bằng cách 
đó, thảo luận viết tạo ra một dạng tương tác xã hội đặc biệt; những ý kiến đóng góp trong cuộc nói 
chuyện bằng giấy bút thường được suy nghĩ đặc biệt kỹ. 
Tuy nhiên, nhược điểm là có thể HS sa vào những ý kiến tản mạn, xa đề; do được tham khảo ý kiến 
của nhau, có thể một số HS ít có sự độc lập. 
3. Kĩ thuật "